Arisitum DOCUMENTATION OCCITANE
Aisso es contra escriuz de la carta de la franqueza e de la costuma dels homes de Vilamur, laqual lor dero li senhor e li cavaler, tug essems, e fo aitals: que tug li senhor e li cavaler de Vilamur mandero e covengo a toz les homes e a las femnas de Vilamur, e a toz les barjas, que adonc i ero ni per aenant y serio, per toz temps, que ja no los prengo ni los forso lor corses ni lor aver, e neguna guiza, dinz lo castel ni deforas, el ni om ni femna per lor, ni per lor gein, ni per lor cossell, ni per lor consentiment, neguna ora.
E si degus dels homes ni de las femnas de Vilamur s'en volio anar vas autra part, neguna ora, que s'en ano vas on se volran, segurament lor corsi, ab tot lor aver e ab aco que aurio, lor deudes pagaz.
El senhor ab cui seria el castel deu lo guidar segurament per bona fe la on el volria anar aquel hom. E si degus om prendia degu home da Vilamur ni deguna femna quant s'en iria e la via nu rel' tolia, que tug li senhor e li cavaler da Vilamur e li barja lo demando comunalmenz per bona fe, tota ora, entro que souz sia sos cors e sos avers.
E si degus om ni femna de Vilamur, d'aquels que s'en volrio anar, tenio terra de negu cavaler de Vilamur ni d'autre home, ni honor de so senhor, e fora que aquel cavalers o aquel proshom la laude ad aquel a cui aquel hom o volria que s'en voldria, de cavaler e fora o de preveire, ab sas senhorias qu'en aia a be e a fe.
E si degus hom ni femena de las villas s'en volia intrar a Vilamur per estar, sia tota ora en eissa la franquetat da Vilamur coma li autre prohome de Vilamur, a be e a fe, ab sa terra que lais a so senhor de cui la tendria, e d'aqui enant que servisca a so senhor per conoissensa dels proshomes barjas de Vilamur, a be e a fe.
E si degus hom ni femna venia a Vilamur per estar, e senhor no i avia, que aquel sia francs tota ora, e que fassa las costumas del castel a be e a fe, ab los autres proshomes del castel.
E si degus hom ni femna de Vilamur moria senes conte, que sos avers e sa honors fos a sos efanz, s'en avia; e, si moler avia, que agues sos dreiz; e si d'aisso no avia re, que fos als plus probdas parenz, s'en avia; e se parenz no avia, que fos d'aquel senhor ab cui devia.
E tot aisso dero e autreiero tug li senhor e li cavaler de Vilamur, que so mentagut per lor noms e la carta de la franqueza, laqual B. Boquers fe e escrius a toz les proshomes barjas de Vilamur e a toz les homes e a las femnas, presens e avenidors, e lor o jurero sobrels Evangelis e part aisso que o mande li us per l'autre; e si degus re i passava que o devo far adobar, li autre, a conoguda dels proshomes de Vilamur e e la carta, a trops de proshomes en testimoni.
E la encarnation que mentan anno M° C° LXX° VIII°
Sources: "Layettes du Trésor des Chartes" par Alexandre Teulet, Paris, imprimeur-éditeur Henri Plon, 1863, Paris, tome I, page 120 (Archives Nationales, côte J 303 - Toulouse, I, n° 45 - copie)